Puzzels van Japanse bedrijven in Noord-Nederland worden opgelost

Kun je circulaire verpakkingen maken van je eigen restproduct? En hoe kan je koffie branden met minder gebruik van aardgas? Kikkoman in Sappemeer en UCC in Bolsward konden wat hulp gebruiken om het antwoord te vinden. Dus deelden ze hun vraagstuk met de wereld in de vorm van de TopDutch Innovation Challenge.

‍

De TopDutch Innovation Challenge is een oefening in zogenaamde 'challenge-based innovation'. Het idee is om een groot bedrijf met een visie op een innovatie die hun processen duurzamer maakt, te koppelen aan een partij die de expertise heeft om dit te realiseren.

Zodra er een match is gemaakt, spreken de twee partijen af om de koppen bij elkaar te steken en voor langere tijd samen te werken aan een oplossing voor deze duurzaamheidsuitdaging. De NOM voegt haar expertise toe om potentiële oplossers te scouten, toegang te geven tot haar netwerk en ondersteuning te bieden door haar business developers en projectmanagers. De drie partijen samen, brengen alle ingrediënten die nodig zijn om spannende nieuwe duurzame innovaties te ontwikkelen, hier in het Noorden.

Deze ronde van de TopDutch Innovation Challenge ging in de zomer van 2024 van start. Twee Japanse bedrijven met een vestiging in Noord-Nederland - sojasausmerk Kikkoman en koffiebedrijf UCC -deelden hun uitdagingen via de kanalen van TopDutch en het netwerk van de NOM. Potentiële oplossingen kwamen van over de hele wereld en werden teruggebracht tot een shortlist van 2-3 solution providers per uitdaging. Vervolgens pitchten de bedrijven op de shortlist hun plan om de duurzame oplossing te creëren tijdens een match-event in Noord-Nederland. Hier werd uiteindelijk ook bekendgemaakt welke probleemoplossers Kikkoman en UCC hadden geselecteerd om mee samen te werken. Wat zijn deze uitdagingen en wie zijn de teams die ermee aan de slag gaan?

‍

Kikkoman en Buyo Plastics

Kikkoman en Buyo Plastics Sojacake. Zo wordt het restproduct van de productie van sojasaus genoemd. Prima bruikbaar als basis voor diervoeder. Maar hoe mooi zou het zijn om het te gebruiken voor de verpakking van Kikkomans eigen sojasaus? Dat is een opwaardering van het bijproduct en scheelt gebruik van plastic voor flesjes. Het zou ook perfect passen in het streven van de multinational om zo circulair en duurzaam mogelijk te opereren. Maar hoe dan?

Daar heeft het in Vietnam gevestigde bedrijf Buyo wel een antwoord op. Daniël Verlinde, Manager Europe van Buyo Plastics, wist de directie van Kikkoman’s productiefaciliteit in Europa te overtuigen met een korte pitch waarin hij duidelijk maakte dat het residu van de sojasausproductie een uitstekende basis vormt voor biocomposiet. En daaruit kunnen alle mogelijke materialen voor de verpakkingen van hun sojasausproducten worden gemaakt. Verlinde bracht zelfs een fles mee, gemaakt van een ander bioafval met het logo van Kikkoman erop, als visualisatie van wat het eindproduct van hun samenwerking zou kunnen zijn.

‘Dit is een probeersel, ik heb het etiket zelf uitgeprint. Maar je ziet dat het kan.’ Zijn praktische voorbeeld en hands-on aanpak gaven Kikkoman het vertrouwen om Buyo te verkiezen boven de andere probleemoplossers die meestreden: Greencovery en TripleW.

UNC en DNV/Summit

Naast Kikkoman en Buyo vond ook koffiereus UCC, met haar vestiging in Bolsward, een match met een oplossing die in een gezamenlijke pitch werd gepresenteerd door de Noorse multinational DNV, die ook een vestiging heeft in Noord-Nederland, en Summit Engineering uit Eelde.

UCC wil minder aardgas gebruiken bij het branden van koffiebonen en denkt aan waterstof als alternatief. DNV weet hoe dit gerealiseerd kan worden, vertelt Johan Knijp, die het technologiecentrum van DNV in Groningen leidt. Samen met Summit Engineering bedacht hij een oplossing. ‘Wij denken dat UCC het beste af is met een flexibel concept, waarbij stap voor stap minder gas en meer waterstof kan worden gebruikt.’ Voor de directie van UCC kreeg dat voorstel net de voorkeur boven de interessante pitch van Equans, dat een hybride systeem met waterstof en elektriciteit bedacht.

Naar het wereldpodium

Tijdens het match-event ondertekenden Kikkoman en Buyo en UCC en DNV/Summit een symbolische letter of intent om de komende maanden in een formeel traject de mogelijkheden voor samenwerking verder te verkennen. Hopelijk vormt dit de basis voor een vergaande samenwerking en sindsdien zijn de partijen regelmatig met elkaar in gesprek. In ieder geval zullen de twee challenge-houders en probleemoplossers, op uitnodiging van de NOM, hun voortgang presenteren, op de World Expo in Japan, een jaar na de lancering van de Innovation Challenge.

In Osaka wordt in april 2025 de Wereldexpositie gehouden. Meer dan honderdvijftig landen laten daar hun beste innovaties zien, zo ook Nederland. Onder de noemer ‘common ground’ krijgen JapansNederlandse samenwerkingen het podium. Dat was voor TopDutch de aanleiding om deze Innovation Challenge te richten op Japanse bedrijven in Noord-Nederland. ‘De bedrijven die meedoen aan deze challenge laten in Osaka hun vorderingen zien in het paviljoen van Nederland’, legt Fleur Mulder uit. Zij is programmamanager van deze en andere Innovation Challenges.

Vernieuwde mindset

Kikkoman en Buyo, UCC en DNV/Summit. Het zouden zomaar samenwerkingen kunnen zijn die tot nieuwe innovaties leiden. Remco van Leeuwen kan daarover meepraten. Hij won een jaar geleden als projectmanager van New Born Rubber een soortgelijke pitch om aan de slag te kunnen met een ander Japans bedrijf, Teijin. ‘We werken nog steeds samen. Je ziet dat er mogelijkheden zijn, in ons geval mogelijkheden om transportbanden in mijnen te verduurzamen. Door er samen met open vizier onderzoek naar te doen, hebben we flinke stappen gezet.’

Dat kan Ben Freyee van BASF alleen maar beamen. Het Zwitserse bedrijf met vestiging in Heerenveen deed een jaar geleden mee aan de Sustainable Industry Challenge. Het was op zoek naar manieren om het restafval van de productie te hergebruiken en ging in zee met twee startups om antwoorden te vinden, Aquacycl en Treatech. Freyee: ‘Het was spannend om heel anders te gaan denken. Maar onze mindset is echt veranderd en onze blik is blijvend gericht op innovatie. Dat is wat zo’n challenge doet.’